یاد شهیدان 🌹

مجله امتداد خرداد 1390 - شماره 64 

به ناو آمریکایی گفتم به تو مربوط نیست

نویسنده : مهدی هنرمند

خاطراتی از سرهنگ خلبان، «منوچهر شیرآقایی»

گاه انسان های بزرگی در جبهه پیدا می شدند که عظمت روح آن ها ستودنی بود؛ کسانی مانند شهید «حسین دل حامد». او مؤمنی 23ساله بود. من با او در آموزش های نیروی هوایی در آمریکا آشنا شدم. دل حامد یک دفعه متحول شده و شیفتگی و شوریدگی خاصی پیدا کرده بود که رهایش نمی کرد. یکی از برادرهایش پاسدار بود که شهید شد. برادر دیگری داشت که خلبان بود و او هم شهید شد. شاید این خانواده با دو شهید دِین خود را به انقلاب و جنگ ادا کرده بود، اما دل حامد آرام و قرار نداشت.

در یکی از پروازها کابین جلویش را زدند. «اسماعیل عسکری» در جلو بود. دل حامد به دریا پرید تا بال گرد نجاتش دهد. بالاخره شب، پیدایش کردند، ولی هنگام نجات، دوباره رها شد و به دریای متلاطم افتاد. همة امکاناتی را که همراه داشت نیز از دست داد؛ تنها یک جلیقة نجات برایش مانده بود. سه روز بعد پیدایش کردند. با این که ورزشکار و تنومند بود، پس از آن سه روز، تکیده و لاغر شده و حتی دفترچه ای را که در جیب داشته برای رفع گرسنگی خورده بود. پس از این ماجرا، تیمسار «سفیدموی» که او را خیلی دوست داشت، گفته بود: آقا! دیگر بس است، شما امتحانت را پس داده ای.

و دل حامد گفته بود: نه! اگر امتحان الهی را از اول دبستان تا آخر در نظر بگیری، من هنوز کلاس اولم.

سرانجام دل حامد در خلیج فارس شهید شد و حتی تکه ای از بدن او نیز پیدا نشد. حالا چه کسی به درستی می تواند تحلیل کند که او ترس داشته یا نه؟ عاقل بوده یا مجنون؟

پرنده با غریزه پرواز می کند؛ انسان با چه نیرویی به پرواز درمی آید؟ آیا چیزی جز عشق و تفکر می تواند پر پروازش شود؟ تفکری که او را کمال می دهد و به سمت خوبی ها و زیبایی ها می کشاند.

خاطره برخورد با ناو آمریکایی 

یادم می آید که در یکی از مأموریت ها، رهبر چهار فروند هواپیما بودم. قرار بود یک پرواز آموزشی انجام دهیم. ما باید از پایگاه بلند می شدیم و روی دریا یک گردش به چپ انجام داده و پس از گذشتن از «انرژی اتمی» تا «رأس مطاف» ـ روبه روی بردخون ـ می رفتیم. سپس از آن جا به سمت «کاکی» و بعد «احمدی برمی گشتیم و در میدان تیر، تیراندازی می کردیم. این پرواز باید روی آب و خشکی و در ارتفاع پایین انجام می شد. در نزدیکی بردخون، حدود هشت کیلومتر با خشکی فاصله داشتیم که متوجه شدم یک ناو آمریکایی به من اخطار می دهد. برایم ناخوش آیند بود؛ زیرا من در کشور خودم و در حال انجام پرواز آموزشی بودم.

به من گفته شد: هواپیمای ایران، نوع F4 فانتوم، با سرعت فلان و ارتفاع فلان، خودت را معرفی کن و بگو هدفت چیست؟

درست مثل این است که انسان در منزل خودش و در کنار خانواده باشد و بعد غریبه ای به او بگوید: این جا چه کار می کنی؟ این ها چه کسانی هستند؟ و...

چه باید می گفتم؟ غرورم طغیان کرده و خیلی عصبانی شده بودم. گفتم: من هواپیمای شکاری، رهبر چهار فروند هستم. در حال مأموریت برای کشورم می باشم و این جا آسمان کشورم است.

بعد گفتم: به تو مربوط نیست.

یک لحظه یادم آمد که چند روز پیش هواپیمای مسافربری ایرباس ایران را در همین خلیج فارس ساقط کردند. برای من زدن ناو آمریکایی خیلی راحت بود، ولی یک لحظه ترس وجودم را گرفت. طوری که چند دقیقه حالم تغییر کرد.

ناو آمریکایی مرتب پشت بی سیم با حالتی توأم با ترس می گفت: بالای سر ناو هستید، هدفت را اعلام کن.

من در همان چند دقیقه ناخودآگاه بالای سر ناو رسیده بودم، اما با تعجب دیدم که دشمن تابه دندان مسلح بیشتر از من ترسیده است. آن زمان بود که کمی جرأت پیدا کردم و بدون این که جواب آن ها را بدهم، مسیرم را عوض کردم.

اوایل جنگ در یکی از پروازها با تیمسار «سیروس باهری» بودم. او در آن زمان سروان بود و من ستوان بودم. من در کابین عقب و او در کابین جلو به سمت یک ناوچه «اوزا» می رفتیم. ناوچه به سمت «خور عبدالله» و اسکلة «البکر» و «الامیه» می آمد. در آن زمان اسکله های بندر چابهار و بندرعباس صیادی بودند و شناورهای تجاری تنها می توانستند در بوشهر و بندر امام خرمشهر پهلو بگیرند. کشتی های سنگین به خاطر عمق زیاد آب، به خرمشهر می رفتند و در بوشهر بیش تر کشتی های سبک پهلو می گرفتند. البته دلیل دیگری که باعث می شد کشتی های بیشتری به خرمشهر وارد شوند، وجود راه آهن و حمل سریع کالا بود. در خرمشهر، دشمن با موشک های «اگزوست»ی که فرانسه داده بود، خیلی راحت شناورها را مورد هدف قرار می داد. گاهی نیز با بال گرد سوپر فرسون کشتی ها را می زد.

هدف برای ما مشخص نشده بود. تنها با استراق سمع، اطلاعاتی کلی در این باره به دست آورده بودیم. هوا بد بود و ما در ارتفاع پایین پرواز می کردیم. اصلاً دید خوبی نداشتیم و تنها چهار یا پنج کیلومتر جلویمان را می دیدیم. ناگهان متوجه حضور ناوچه شدم و به سیروس گفتم: ناوچه سمت چپ ماست.

او با خونسردی گفت: باید مطمئن شویم که خودی نباشد.

وقتی بالای سر شناور رسیدیم، شروع به تیراندازی کردم. همان موقع بود که ما را دیدند. چون در ارتفاع پایین پرواز می کردیم، ما را در رادار نداشتند.

از روی شناور گذشتیم، دور زدیم و به سمت آن شلیک کردیم. موشک ما ماوریک بود. وقتی این موشک شلیک می شود، حرکتش را روی رادار می توان دید. رادار بر روی هدف قفل می شود و بعد می توان شلیک کرد. این نوع موشک 98درصد موفق عمل می کند. ما به سمت شناور، دو موشک شلیک کردیم که همان دو موشک ناوچه را غرق کردند.

وقتی به سمت ایران برمی گشتیم، سیروس هواپیما را پشت و رو می کرد. او در ارتفاع پایین و زیر ده هزار پایی این کار را می کرد که خلاف قوانین پرواز بود، اما شادی حاصل از انهدام ناوچه باعث شده بود که این کار خلاف را انجام دهد.خوش حالی ما درونی و وصف ناشدنی بود.

هوا خراب بود و هوای خراب گاهی خلبان را گیج می کند و گول می زند. ناگهان احساس کردیم که داریم مستقیم توی دریا می رویم. هواپیما را سریع کنترل کردم. اگر لحظه ای غفلت می کردم یا سیروس را صدا می زدم، کار تمام بود. سیروس نفس نفس می زد. پرسیدم: چه شده؟

گفت: منوچهر! اصلاً متوجه نبودم. خدا کمک کرد که زنده ماندیم؛ چون من در حال راز و نیاز بودم.

این خاطره در ذهنم مانده است. هر وقت به من می رسد می گوید: منوچهر! تو جانم را نجات دادی.

تنها چهار یا پنج کیلومتر جلویمان را می دیدیم. ناگهان متوجه حضور ناوچه شدم و به سیروس گفتم: ناوچه سمت چپ ماست.

او با خونسردی گفت: باید مطمئن شویم که خودی نباشد.

وقتی بالای سر شناور رسیدیم، شروع به تیراندازی کردم. همان موقع بود که ما را دیدند. چون در ارتفاع پایین پرواز می کردیم، ما را در رادار نداشتند.

از روی شناور گذشتیم، دور زدیم و به سمت آن شلیک کردیم.

منوچهر شیرآقایی در سال‌های جنگ؛ پای هواپیمای فانتوم

شیرآقایی، تنها خلبان بازمانده دوران جنگ در بوشهر

این کارگردان بوشهری با اشاره به این‌که منوچهر شیرآقایی تنها خلبان بازمانده دوران جنگ در بوشهر است، گفت: این خلبان با وجود این‌که متولد روستای کوتنای مازندران است اما از آغاز دوران جنگ به بوشهر آمده است و تاکنون نیز ساکن این شهر است.

نیروی دریایی آمریکا که در خلیح فارس مستقر شد برای پروازهای عادی و گشت‌زنی ما مشکلاتی پیش می‌آورد. سال 66 یا 67 بود. من لیدر چهار فروند هواپیمای [جنگنده] اف4 بودم. فاصله‌ام با خشکی هشت مایل بود. یک دفعه یک ناو آمریکایی به زبان انگلیسی به من اخطار داد: «هواپیمای ناشناس که در سمت فلان پرواز می‌کنی، پرواز چهار فروند نوع اف4، ارتفاع زیر 50 پا(15 متری سطح آب)، خودت را معرفی کن و بگو هدفت چیست؟!»

به گزارش بولتن نیوز، این خلبان فانتوم پایگاه ششم شکاری بوشهر در ادامه خاطره اش می گوید: به انگلیسی گفتم: «من هواپیمای شکاری ایران هستم. مستقیما زیر نظر رادار و در کشورم پرواز می‌کنم.» با گستاخی گفت: «تا پنج مایل دیگر گردش به چپ کن.» خیلی به من برخورد. غرورم را جریحه‌دار کرد. عصبانی شدم.

اگر به آمریکایی‌ها یانکی بگویی به آنها توهین کرده‌ای. گفتم: «خفه شو یانکی! گم شو برو خانه‌ات!» فحش زشتی هم چاشنی حرفم کردم. بعد هم اضافه کردم: «من در مملکت خودم پرواز می‌کنم و تا هر کجا که دلم بخواهد ادامه می‌‌دهم.» ناو آمریکایی دیگر یک کلمه هم صحبت نکرد. تا نزدیکی بندر دیّر رفتم و برگشتم، خبری نشد. آمدم نشستم، بلافاصله مرا خواستند.

گمشو برو خانه‌ات یانکی!

گفتند: «برای چه به ناو آمریکایی گفتی یانکی؟! ممکن بود تو را بزنند و جنگ شود. سرخود این کار را کردی!» گفتم: «مگر امام خمینی(ره) نمی‌گوید دشمن اصلی آمریکاست؟! در مملکت خودم به من دستور می‌دهد. اطاعت کنم و بگویم بله قربان؟! اگر بخواهم روزی از ناو آمریکایی فرمان بگیرم، خودم را با هواپیمایم می‌کوبم به ناو. نمی‌خواهیدم اخراجم کنید!»

منبع: یاحسینی، سیدقاسم(1391)، پرواز روی خاک، خاطرات خلبان منوچهر شیرآقایی(خلبان فانتوم پایگاه ششم شکاری بوشهر)، تهران: سوره مهر